ಉತ್ತರ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿರುವಂತೆ ದೊಡ್ಡ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳು ಯಾಕೆ ಇಲ್ಲ?

ಸ್ಮರಣೆ (ಸ್ಮೃತಿ) ಎನ್ನುವುದು ಇಂದು ಬಹು ಮುಖ್ಯವಾದ ವಿಷಯವಾಗಿರುವುದೇಕೆ? ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಮಹತ್ವವಾದ ಬದಲಾವಣೆ ಸಂಭವಿಸಿ, ಘಟನಾವಳಿಗಳ ಹರಿವು ಒಡೆದಾಗ, ಸ್ಮರಣೆ ಎನ್ನುವುದು ಅಧ್ಯಯನದ ವಿಷಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಅಮೇರಿಕಾದ 9/11 ಘಟನೆಯು ಸಮಾಜವನ್ನು ಛಿದ್ರಗೊಳಿಸಿತು, ಆದ್ದರಿಂದ ಹಠಾತ್ತಾಗಿ ನಮ್ಮೆಲ್ಲರ ಗಮನ ಸ್ಮರಣೆಯ ಕಡೆಗೆ ಹರಿಯುತ್ತದೆ. ಹಾಗಾಗಿ ನಾವು ಯಾರು, ನಾವೇಕೆ ಹೀಗೆ ಎಂಬುದನ್ನು ತಿಳಿಯುವ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ಬರುವುದು ಸಮಾಜದಲ್ಲಿರುವ ಬಿರುಕಿನಿಂದ. ಈ ಕ್ಷಣಕ್ಕೆ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಬಿರುಕಾಗಿದೆ ಹಾಗೂ ಮತ್ತಷ್ಟು ಬಿರುಕಾಗುತ್ತಲಿದೆ ಎಂದು ನಾನು ನಂಬುತ್ತೇನೆ. ಏಕೆ? ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ತಿಳಿಯುವುದಕ್ಕಾಗಿ ನಾವು ನಮ್ಮ ಸ್ಮರಣಾಶಕ್ತಿಯ ಮೊರೆ ಹೋಗಬೇಕಿದೆ. ಬಹುತೇಕ ದೇಶಗಳನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿದರೆ ತಿಳಿಯುವ ವಿಚಾರ ಆ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿರುವ ಸಾಮೂಹಿಕ ಸ್ಮರಣೆ. ಜರ್ಮನಿಯಲ್ಲಿ ಬಹು ಪ್ರಬಲವಾದ ಸಾಮೂಹಿಕ ಸ್ಮರಣೆಯುಂಟು. ಉದಾಹರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ನಾನು ವಿವರಿಸಬಲ್ಲೆ.

ಒಮ್ಮೆ ನಾನು ಜರ್ಮನಿಯಲ್ಲಿ ವರ್ಕ್-ಷಾಪ್‌ (ಕಾರ್ಯಾಗಾರ) ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದೆ. ಅದು ಮನೋವಿಜ್ಞಾ ನಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ್ದ ವರ್ಕ್-ಷಾಪ್‌ ಆಗಿತ್ತು. ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಜರ್ಮನ್ನಿನ ಹುಡುಗಿಯಿದ್ದಳು. ಆಕೆಗೆ ನಾನು ಚಟುವಟಿಕೆಯೊಂದನ್ನು ನೀಡಿದ್ದೆ ಮತ್ತು ಆಕೆ ಮೌನದಿಂದಿರುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಿದೆ. ಆಕೆ ಸುಮ್ಮನೆ ಕುಳಿತಿದ್ದಳು. ನಾನು ಹಾಗೂ ನನ್ನ ಜರ್ಮನ್‌ ಸಹೋದ್ಯೋಗಿ ಆಕೆಯ ಬಳಿ ಹೋಗಿ, “ನಿನಗೆ ಈ ಚಟುವಟಿಕೆಯು ಕಷ್ಟವಾಗುತ್ತಿರಬಹುದು, ನಾನು ದೂರದ ದೇಶದಿಂದ ಬಂದಿರುವವನು, ನಿಮ್ಮ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಅಷ್ಟೊಂದು ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. ಹಾಗಾಗಿ ನಾನು ಹೇಳುತ್ತಿರುವುದು ಅರ್ಥವಾಗದಿದ್ದರೆ ನಾವು ವಿವರವಾಗಿ ಮಾತನಾಡಬಹುದೇ?” ಎಂದು ಕೇಳಿದೆ. ಆಗ ಆಕೆ ಇನ್ನಷ್ಟು ಹಿಂಜರಿದಳು. “ನಾನೇನಾದರೂ ತಪ್ಪು ಮಾತನಾಡಿದೆನೆ?” ಎಂದು…

ಸರ್ಕಾರದ ಹಿಡಿತದಲ್ಲಿರುವ ಹಿಂದೂ ಮಂದಿರಗಳ ವ್ಯವಹಾರಗಳನ್ನು ನೋಡೋಣ. ಇದರ ಉದಾಹರಣೆಗಳು ಬಹಳಷ್ಟಿವೆ. ವಾರದಿಂದ ವಾರಕ್ಕೆ ನಾವು ತಿರುಪತಿ ತಿರುಮಲ ದೇವಾಲಯದ ಅರ್ಚಕರ ವಿವಾದ ಕೇಳುತ್ತೇವೆ. ಅದರಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ದೃಷ್ಟಿಕೋನಗಳಿವೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಮಂತ್ರ ಉಚ್ಛಾರಣೆಗೆ ತಡೆ, ಇತ್ಯಾದಿ. ಮಂದಿರಗಳ ವಾಣಿಜ್ಯೀಕರಣ, ಹಣದ ನೆರವಿನಿಂದ ವಿಭಿನ್ನ ರೀತಿಯ ಉಪಚಾರ ಒದಗಿಸುವ ಹಲವಾರು ಸೇವೆಗಳಿದ್ದು, ಕೇವಲ ಈ ಪೂಜೆಗಳಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಜನರು ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುವುದು, ಹೀಗೆ ಬಹಳಷ್ಟು ದುರುಪಯೋಗ ಹಾಗೂ ದುರ್ಬಳಕೆಗಳಾಗುತ್ತಿವೆ. ಇವೆಲ್ಲಾ ಇದರ ಪರಿಣಾಮಗಳು. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿರುವ ಬಹುತೇಕ ಎಲ್ಲಾ ಮಂದಿರಗಳ ನಿಯಂತ್ರಣ ಕಳೆದುಹೋಗಿದೆ. ಇದು ಈ ನಿಯಮದ ಬಹು ದೊಡ್ಡಅಡ್ಡಪರಿಣಾಮ ಅಥವಾ ಬಹು ಮುಖ್ಯ ಪರಿಣಾಮಗಳಲ್ಲೊಂದಾಗಿದೆ. ಸರಳವಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ಎಷ್ಟು ಪ್ರಮಾಣದ ಭೂಮಿ ಮಂದಿರಕ್ಕೆ ಸೇರುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ ಎಷ್ಟು ಕಳೆದುಹೋಗಿದೆ ಎನ್ನುವುದರ ಅರಿವೇ ಇಲ್ಲದಾಗಿದೆ. ಆಶ್ಚರ್ಯದ ವಿಷಯವೆಂದರೆ ಸಾವಿರಾರು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದಿನ ಪರಂಪರೆಗೂ ಈಗಿರುವ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗೂ ಬಹಳ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಿದೆ. ನೀವು ಭಾರತದ ಯಾವುದೇ ಇತಿಹಾಸದ ದಾಖಲೆಯನ್ನು ಗಮನಿಸಿದರೆ, ರಾಜರುಗಳು ಮಂದಿರಗಳಿಗಾಗಿ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಮಂಜೂರು ಮಾಡುವುದು, ದಾನ ನೀಡುವುದನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಆದರೆ ಈಗ ಸುಮಾರು ಎಪ್ಪತ್ತು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಅದಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಹಿಂಪಡೆದುದಲ್ಲದೆ ಅದು ಎಲ್ಲಿ ಹೋಯಿತೆಂದು ತಿಳಿಯದಾಗಿದೆ.

ಹೀಗೆ ಹತ್ತು ಹಲವಾರು ವಿವಿಧ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿವೆ. ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಸರಿಯಾದ ನಿರ್ವಹಣೆ ನಡೆಯದಿರುವುದೇ ಇದರ ಸಾರಾಂಶ. ಸರ್ಕಾರ ಮಂದಿರಗಳನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಉದ್ದೇಶವೇ ಆಡಳಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿರುವ ತೊಂದರೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮೂಲನೆ ಮಾಡುವುದು. ಆದರೆ ಈಗ ತೊಂದರೆಗಳು ಉಲ್ಬಣಗೊಂಡಿವೆ. ಕೊನೆಯದಾಗಿ ಗಂಭೀರವಾದ ವಿಷಯವೆಂದರೆ…

ಈಗ ದೊರೆ ರಾಜ ರಾಜ ಚೋಳ ತನ್ನ ಗುರು, ಗುರು ಕರುವುರಾರ್ ಇವರ ಜೊತೆಗಿರುವ ಚಿತ್ರವನ್ನು ನೋಡೋಣ. ಇದು ಭಾರತದ ಚಿತ್ರಕಲೆ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಉಳಿದುಕೊಂಡಿರುವ ಪೂರ್ವಕಾಲಿಕ ಭಾವಚಿತ್ರ. ಹಾಗೂ ಇದು ಹತ್ತನೆಯ ಶತಮಾನದ ಅಂತ್ಯದ ಕಾಲಮಾನಕ್ಕೆ ಸೇರಿರುತ್ತದೆ. ಭಾರತದ ಕಲೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಒಂದು ಅದ್ಭುತವಾದ ವಿಚಾರವೆಂದರೆ, ಸುಮಾರು ಒಂದು ಸಾವಿರದ ಐನೂರು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ, ಸಾವಿರಾರು ಆಕೃತಿಗಳು, ಮೂರ್ತಿಗಳು, ಪ್ರಾಣಿಗಳು, ಸುಂದರವಾದ ಹೂವುಗಳು, ಹಣ್ಣುಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯ ಮಾನವನನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿ ತೋರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಭಾವಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಎಂದೂ ಚಿತ್ರಿಸಿರಲಿಲ್ಲ. ಯಾರ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಕಲೆ ರಚನೆಯಾಗುತ್ತಿತ್ತೋ, ಆ ರಾಜನ ಭಾವಚಿತ್ರವೂ ಸಹ ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಕಲೆಯ ಮುಖ್ಯ ಉದ್ದೇಶ ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆ ತರುವುದು, ನಮ್ಮನ್ನು ಅಹಂಕಾರ, ಮನುಷ್ಯ ಸಹಜ ತೊಂದರೆಗಳು, ಸ್ವಪ್ರತಿಷ್ಠೆಯಿಂದ ದೂರ ಮಾಡುವುದು. ಹಾಗಾಗಿ ಭಾವಚಿತ್ರವು ಅನವಶ್ಯಕ ಮತ್ತು ಕಲೆಯ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕೆ ವಿರೋಧ ಎಂಬ ಭಾವನೆ ಇತ್ತು.

ಚಿತ್ರ ಸೂತ್ರದ ಪ್ರಕಾರ ಕಲೆಯು ಯಾವುದೇ ವ್ಯಕ್ತಿಗಿಂತ ಮಹತ್ವಪೂರ್ಣವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ತಿಳಿಯುತ್ತದೆ. ಕಲೆಯು ಕೇವಲ ಶಾಶ್ವತ ಮೌಲ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಶಾಶ್ವತ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ತಿಳಿಸಬೇಕು. ಆದರೆ ಇದರಲ್ಲಿ ವಿನಾಯಿತಿಯುಂಟು ಎಂಬುದನ್ನು ಗಮನಿಸಬೇಕು.

ಕುಷಾಣರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ, ಅಂದರೆ ಮೊದಲನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಮಧ್ಯ ಏಷ್ಯಾದಿಂದ ಬಂದ ಕುಷಾಣ ಆಡಳಿತಗಾರರು, ತಮ್ಮ ಭಾವಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿ ಮಂದಿರಗಳಲ್ಲಿಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಆದರೆ ಅವರ ಆಡಳಿತ ಕಾಲದ ನಂತರ ಭಾರತದ ಪರಂಪರೆ ತನ್ನ ವಾಸ್ತವಕ್ಕೆ ಮರಳಿತು ಮತ್ತು ಮೊಟ್ಟಮೊದಲ ಭಾವಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಮಾಮಲ್ಲಾಪುರಂನಲ್ಲಿ, 7 – 8ನೇ…

ಹೀಗೆ ಈ ಎಲ್ಲಾ ದಾಖಲೆಗಳ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ನಾವು ಕೇಳುತ್ತಿರುವುದು ಅಥವಾ ಸನ್ನದುವಿನ ಮೊದಲನೇ ಅಂಶದ ಆರಂಭಿಕ ಉಪ ಬೇಡಿಕೆಗಳ ಭಾಗವಾಗಿ ಕೋರಿಕೊಳ್ಳುವುದೇನೆಂದರೆ, ಅನುಚ್ಚೇದ 26ನ್ನು ತಿದ್ದುಪಡಿಸಿ, ಹಿಂದೂ ಮಂದಿರಗಳನ್ನು ಹಿಂದೂಗಳ ಸ್ವಾಧೀನಕ್ಕೆ ಒಪ್ಪಿಸುವುದು. ಸದ್ಯದ ಅನುಚ್ಚೇದದಲ್ಲಿನ ಒಂದು ವಾಕ್ಯಾಂಶವನ್ನು ನೀವು ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾದರೆ, ಅದರಲ್ಲಿ, ಸರ್ಕಾರವು ಯಾವುದೇ ಧಾರ್ಮಿಕೇತರ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪ ಮಾಡಬಹದು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ನಾವು ಕೇಳುತ್ತಿರುವುದೇನೆಂದರೆ, ಈ ಅನುಚ್ಛೇದ ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಯಾವುದೇ ಅಂಶವನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸದೇ, ಸರ್ಕಾರವು ಧಾರ್ಮಿಕ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗೆ ಸ್ಥಾಪಿತವಾಗಿರುವ ಯಾವುದೇ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ನಿಯಂತ್ರಣ, ನಿರ್ವಹಣೆ ಮಾಡಬಾರದು.

ಸರ್ಕಾರವು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಈ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಹಿಂಪಡೆಯಬೇಕು. ಹೇಗಿದ್ದರೂ ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರ ಹಾಗೂ ಅವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ತೊಂದರೆಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸಲು ತೆರಿಗೆ ಕಾನೂನು, ಅಪರಾಧ ಕಾನೂನು ಹೀಗೆ ಹಲವಾರು ಕಾಯ್ದೆ ಕಾನೂನುಗಳು ಸಾಕಷ್ಟಿವೆ. ಆದರೆ ಈ ವಿಧದ ಕಾನೂನು ವಾಣಿಜ್ಯ ಘಟಕ ಅಥವಾ ಸಂಘಟನೆಗಳಿಗಾಗಲಿ ಇಲ್ಲ. ಹಾಗಾಗಿ ಈ ಮೇಲಿನ ಅಂಶದ ಜೊತೆಗೆ ಇನ್ನೊಂದೆರಡು ಉಪ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಅನ್ವಯಿಸಿ, ಸರ್ಕಾರದ ಅಧಿಕಾರ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಹಿಂಪಡೆದಿರುವುದನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಬೇಕು. ಅಂದರೆ ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಜಾರಿಯಲ್ಲಿರುವ ಭಾರತದ ಎಲ್ಲಾ ಕಾಯ್ದೆ-ಕಾನೂನುಗಳು ಅಸಿಂಧುವಾಗುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳಲ್ಲಿರುವ ಹಿಂದೂ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಧರ್ಮಾದಾಯ ದತ್ತಿ ಅಧಿನಿಯಮದ ಮುಖಾಂತರ ಮಂದಿರಗಳನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಹಾಗಾಗಿ ಈ ರೀತಿಯ ಕೆಲವು ಲೋಪದೋಷಗಳಿಂದ ಉದ್ಭವವಾಗುವ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು, ಸದ್ಯ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಕಾನೂನು ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆಯೇ?, ಇತ್ಯಾದಿ. ಆದ್ದರಿಂದ ನಾವು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ತಿಳಿಸುವುದೇನೆಂದರೆ, ಈ ರೀತಿಯ ಯಾವುದೇ ನಿಯಮ-ಕಾನೂನುಗಳು…